Yabancıların Türkiye'de Oturum İzni

Bulgaristan Vatandaşları İçin Türkiye Oturum ve Çalışma İzni

Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarına yurtdışına gidişlerinde belirli şartları karşılamaları koşuluyla tanınan oturum ve çalışma izinlerinin bir benzeri Türkiye’de yaşamak ve çalışmak isteyen yabancı ülke vatandaşlarına da veriliyor. Konumu ve tarihi geçmişi nedeniyle Türkiye ile sıkı bağları olan Bulgaristan vatandaşları, belirli durumları karşıladıkları zaman Türkiye’de çalışmak ve yaşamak için başvuru yapabiliyor.

Bulgaristan Vatandaşları İçin Türkiye Oturum İzni

Bulgaristan vatandaşlarının Türkiye ikamet izni ve çalışma izin alabilmesi için izlemesi gereken bazı adımlar bulunuyor. Ülkede yaşamak için öncelikle oturum izni, yani ikamet tezkeresi alınması gerekiyor. Bununla ilgili karar ise bu konuda yetki verilen devlet kurumu tarafından veriliyor. Türkiye’de ikamet etmek isteyen Bulgaristan vatandaşları izin belgeleri için yaşayacakları ilin ilgili birimine başvurmaları gerekiyor.  

Yabancıların Türkiye’de yaşayabilmesi için ilk aşamada kısa dönem oturma izni veriliyor. En fazla bir yıllık bir süre için verilebilen bu oturma iznini alabilmek içinse iki temel şarttan birini karşılıyor olunması gerekiyor. Bu zorunluluklardan ilki, başvuru sahibinin Türkiye’de taşınmaz malı bulunması, ikincisi ise yabancı uyruklu kişinin Türkiye’de bir ticari bağlantı veya iş kuracak olması. Oturma izni ile ilgili belgeler ilgili İl Göç İdaresi Müdürlüğü’ne teslim edilmesi gerekiyor.

Türkiye’de en az sekiz yıl kesintisiz ikamet etmiş olan yabancılara ise uzun süreli oturum izni veriliyor. Bu belge süresiz olduğu için, yenilenmesi veya uzatılması gerekmiyor. Ancak kısa süreli ikamet hakkına sahip olan Bulgaristan vatandaşları izin sürelerinin sona ermesine yakın ülkede kalabilmeleri için tekrar başvuru yapmaları gerekiyor. Türkiye’de oturma izni başvuruları şahsi olarak yapılabildiği gibi kişinin yasal temsilcisi veya avukatı aracılığıyla da ilgili iletilebiliyor. Ancak şahıs adına başvuruyu başkası yapsa dahi Bulgaristan vatandaşının başvuru sırasında hazır bulunması talep ediliyor.

Türkiye oturma iznine sahip olan yabancılar belirli haklara da sahip olur. Türkiye’de yasal olarak yaşama hakkı alan Bulgaristan vatandaşları vize izninden muaf olurlar ve Türkiye’ye giriş veya ülkeden çıkış yapabiliyorlar. Aynı şekilde ülkede çalışma hakkına da sahip olurlar.

BULGARİSTAN VATANDAŞLARI İÇİN TÜRKİYE’DE ÇALIŞMA İZİNİ

Türkiye’de düzenlenen çalışma izinleri üç (3) ayrı grupta değerlendiriliyor.

• Yabancılar için Türkiye’de Süreli Çalışma İzni

Bir Bulgaristan vatandaşının çalışma izni başvurusu olumlu sonuçlandığı takdirde, belirlenen hizmet akdinin süresi aşılmamak koşuluyla, en çok bir (1) yıl geçerliliğe sahip olacak şekilde izni verilir. Yabancı ülke vatandaşı bu süre içerisinde gerçek, tüzel veya kamu kurumuna ait bir iş yerinde çalışabiliyor. Türkiye’deki bu çalışma hakkı aynı iş kolundaki belirli bir iş yerinde çalışmak üzere de geçerli oluyor. Aynı işverene bağlı olunması koşuluyla çalışma izni ilk uzatma başvurusunda iki (2) yıl, sonraki başvurularda ise üç (3) yıla kadar verilebiliyor. Eğer işveren değişirse Bulgaristan vatandaşı ve işvereni yeni bir çalışma izni için başvurusu yapması gerekiyor. Tüm sürecin en baştan başlatılması gerekir.

• Yabancılar için Türkiye’de Süresiz Çalışma İzni

Türkiye’de uzun süreli oturum iznine bulunan veya sekiz (8) yıl yasal çalışma iznine sahip olan Bulgaristan vatandaşları süresiz çalışma izni için başvuruda bulunabiliyor. Ancak bu haklara daha önce almış olsalar dahi yabancı uyruklu kişilere süresiz çalışma izni verileceği anlamını taşımıyor. Bu karar ilgili devlet dairesinin değerlendirme ve incelemeleri sonrasında veriliyor.

Süresiz çalışma izni alan yabancı ülke ve Bulgaristan vatandaşları, uzun dönem oturum izninin sağladığı tüm haklardan da yararlanabiliyor. Özel yasalardaki düzenlemeler hariç, sosyal güvenliğe dair kazanılan hakları saklı kalmak koşuluyla, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlığına sahip kişilerin haklardan yararlanabiliyorlar. Ancak Türkiye’de bu durumdaki yabancı ülke vatandaşlarının seçme, seçilme ve kamu görevlerine girme hakkı verilmiyor. Ayrıca askerlik hizmeti yapma zorunlulukları da bulunmuyor.

• Yabancılar için Türkiye’de Bağımsız Çalışma İzni 

Bulgaristan vatandaşları, Türkiye Cumhuriyeti yasalarında bahsi geçen özel şartları sağlamaları koşuluyla bağımsız çalışma izni de alabiliyor. Bu şartlar oluştuğunda, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın değerlendirilmesi önem taşıyor. Bakanlık, başvuru sahibinin mesleki tecrübesi, eğitim durumu ve Türkiye’deki ticari faaliyetlere katkısı gibi unsurlar göz önüne alarak, Uluslararası İşgücü Politikası Danışma Kurulu’nun tavsiyeleri doğrultusunda belirlenen diğer hususları dikkate alır ve bağımsız çalışma izni verilebiliyor.

Bulgaristan Vatandaşları  İçin Türkiye'de Çalışma İzni Şartları

Türkiye’de oturum izni alan Bulgaristan vatandaşları çalışmak istediklerinde Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na başvurmaları gerekiyor. Bakanlık, yapılan başvuruları gerekli gördüğü durumlarda ilgili diğer bakanlık ve mercilerden de görüş alarak sonuçlandırıyor. Bu süreçte çalışma izni başvurusunun usulüne göre yapılmış olması ve talep edilen tüm evrakların eksiksiz olarak tamamlanmış ve içeriklerinin doldurulmuş olması durumunda, başvuru en geç otuz (30) gün içinde sonuçlandırılıyor. Eksik evrak olması halinde ise başvuru sahibi bilgilendirilerek eksiklerin tamamlanması isteniyor. Bu gibi durumlarda otuz günlük süre evrakların bakanlığa teslim edildiği tarihten itibaren başlıyor.

Bulgaristan vatandaşlarına verilen çalışma izni, pasaportunun sona erme tarihinden altmış (60) gün önceki tarihi aşmayacak şekilde düzenleniyor. Başvuru sahibinin pasaportunun bitişine altmış (60) günden az kaldıysa da çalışma izni başvuruları işleme alınmıyor.

Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmayan kişiler ikamet izinleri olsa dahi çalışabilmeleri için izin almaları gerekiyor. Çalışma izni almak isteyen Bulgaristan vatandaşları, başvurularını kendi ülkelerinde bulunan Türkiye temsilciliklerine yapması gerekiyor. Bu işlemi başlatmaları için Türkiye’de çalışacağı kurum ile yaptığı iş sözleşmesi, şirket ortaklığını doğrulayan belge veya atama yazısının ibrazı ile başvuru yapması gerekiyor. Yabancıların çalışma izinleri hakkında Türkiye’de yapılan yasal düzenlemelere göre Bulgaristan ve diğer ülke vatandaşları bir işverenin yanında bağımlı çalışmadan da açacakları kendi işyerleri aracılığıyla da çalışma hakkı alabiliyor.

Değerlendirmeyi yapan Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Yabancıların Çalışma İzinleri Daire Başkanlığı’nın talebi onaylaması durumunda, izin belgesi verilen kişi en geç yüz seksen (180) gün içinde Türkiye’ye giriş yapması gerekiyor. Kendi ülkelerinden çalışma ve oturma izni alarak Türkiye’ye giriş yapan Bulgaristan vatandaşları ülkeye giriş yaptıkları tarihten yirmi (20) iş günü içinde ayrıca Türkiye’deki Adres Kayıt Sistemi’ne de kayıt olması gerekiyor.

Türkiye’de çalışacak olan yabancıların izinlerine ilişkin gereklilikler çalışılacak olan sektöre göre değişiklik gösterebiliyor. Usuller ve esaslar eğitim, eğlence, sağlık, havacılık, turizm, ev hizmetleri ve diğer sektörlerin yanı sıra doğrudan yatırım yapacak olan yabancılar, özellik arz eden doğrudan yabancı ülkeden gelen yatırımlar ve çeşitli mesleki hizmetler için farklılıklar olabiliyor. Bulgaristan uyruklu yabancı personel istihdam edecek kurum veya işverenden talep edilen belgeler de iznin türüne göre değişiklik gösterebiliyor.

Türkiye İkamet Tezkeresi Harç Bedeli

Türkiye’de çalışmak için yapılan izin başvurularının sonuçları eğer yurtdışından yapıldıysa; başvuru sahibine bildirilmesi için Dışişleri Bakanlığı aracılığıyla ilgili Türkiye Cumhuriyeti dış temsilciliğine bildiriliyor. Talep Türkiye’den yapıldığında ise olumlu veya olumsuz sonuç ya doğrudan yabancıya ya da işverenine bildiriliyor. Türkiye’de çalışma izni başvurusu olumlu sonuçlandığı takdirde başvuru sahibi, ilgili dış temsilcilik veya konsoloslukta çalışma ile oturma izni ve vize harç bedellerini de ödemesi gerekiyor. Zira bu harçlar ödenmediği zaman alınan çalışma izni geçerliliğini kaybediyor.

Ödenecek harcın miktarını belirleyen ise çalışma izninin süresi. Harç tutarları, her yıl yeniden değerleme oranına göre yeniden belirleniyor. Bakanlık yapılan ödemeleri internet ağı üzerinden takip edebildiği için özel durumlar dışında makbuzun ibraz edilmesi istenmiyor. Yurtdışından yapılan başvurularda ise çalışma izni harcı ve değerli kâğıt bedeli, başvuru sahibi tarafından ilgili konsolosluğa veya dış temsilciliğe yatırılması gerekiyor.

Bulgaristan Vatandaşları İçin Türkiye Çalışma İzni Aşamaları

Bulgaristan vatandaşları için Türkiye’de çalışma izni süreci belirlenen kurallar çerçevesinde ilerliyor. Talep edilen evraklar tamamlandıktan sonra önce başvuru sahibine bir referans numarası veriliyor. Daha sonra, Türkiye’deki işveren veya onun vekili, e-devlet sistemi üzerinden bu referans numarasıyla Bulgaristan vatandaşı için çalışma izni başvurusunda bulunması gerekiyor. İşveren, Türkiye’nin ilgili ülkedeki dış temsilciliğine yapılan başvurudan sonra on (10) iş günü içerisinde çalıştıracağı Bulgaristan vatandaşı için internet üzerinden gerekli müracaatı yapması gerekiyor. Aynı süre içerisinde ayrıca gerekli belgeleri Türkiye Cumhuriyeti Çalışma Bakanlığına ulaştırması da gerekiyor. Çalışma izni başvuruları yurtdışından yapıldığında talep tarihinden itibaren otuz (30) gün geçmeden yenisi yapılamıyor.

Türkiye’den yapılan elektronik çalışma izni başvuruları sonrasında gerekli form ve belgelerin Bakanlığa ulaşması içinse altı (6) iş günü süre tanınıyor. Başvuruda verilecek iş sözleşmesinde Türkiye’de çalışacak olan Bulgaristan vatandaşının ve işverenin ıslak imzalarının da bulunması isteniyor.

Yabancılar için yapılan çalışma izinlerinde oluşan bazı özel durumlarında ise Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın onayı ve çalışma süresi bir (1) ayı geçmeme koşuluyla yabancılar için işe başladıktan bir (1) ay sonra da çalışma izni alınabiliyor. Bir diğer özel durum da ön lisans ve lisans öğrenimi için verilen oturum izinleri hariç, herhangi bir sebeple en az altı (6) ay süreyle Türkiye’de oturum izni alan yabancılar için geçerli. Bu izni devam eden Bulgaristan vatandaşları için çalışma izni başvuruları, yurtiçinden Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na yapabiliyor. Bu durum oluştuğunda ayrıca bir Türkiye Cumhuriyeti dış temsilciliğine başvuru yapması gerekmiyor.

Türkiye Çalışma İznini Uzatma

Bir yabancı ülke vatandaşını Türkiye’de çalıştıran işverenler, çalışma iznin başlaması, sona ermesi veya iptal edildiği durumlarda on beş (15) gün içerisinde Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na bu durumu bildirmeleri gerekiyor. Bu zorunluluk bağımsız çalışma izni bulunan Bulgaristan vatandaşları için de geçerli. Bu yükümlülükler yerine getirilmediği takdirde ilgili kişilere idarî para cezası veriliyor.

Yabancı çalışanlar için çalışma izni süresinin uzatılması, mevcut çalışma izni süresi tamamlanmadan iki (2) ay önce başvuru yapılması gerekiyor. Zira, izin bittikten sonra yapılan başvurular bakanlık tarafından değerlendirilmiyor. Çalışma iznini uzatma talebi de aynı başvurular gibi internet üzerinden yapılması gerekiyor. Başvuru formu ise Bulgaristan vatandaşı ve işvereni tarafından imzalanarak altı (6) işgünü içerisinde şahsen veya posta yoluyla Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na iletilmesi gerekiyor. Başvuruda bulunulan yabancı uyruklu kişi, izin süresi tamamlanmadan, 45 günü geçmemek kaydıyla ve işyeri ile işinin niteliği değişmeden görev yapmaya devam edebiliyor.

Türkiye Çalışma İzni Olan Bulgaristan Vatandaşları İçin İş Yeri Değiştirme Şartları

Türkiye çalışma izni olan bir Bulgaristan vatandaşının işyerinin unvanının veya adresinin değişmesi durumunda kişinin çalışma izni iptal edilmiyor. Durum, ilgili makamlardan alınan belgelerle kanıtlanması şartıyla çalışma izninde değişiklik yapılabiliyor. Ancak çalışma izni olan Bulgaristan vatandaşı iş yerinden ayrılırsa sahip olduğu çalışma izni geçerliliğini kaybediyor. Bu gibi bir durum oluştuğunda yeni işveren tekrar çalışma izni için başvuru yapması gerekiyor. Zira, verilen her çalışma izninin belirli bir işyeri için geçerliliği bulunuyor. Olumlu sonuçlanan yeni başvuru izni alındığında eskisinin iptal edilmesi gerekiyor. Bu talep işveren tarafından internet üzerinden ilgili makamlara iletilir. İptal başvuruları e-devlet sistemi üzerinden işveren tarafından bakanlık sistemine bildirimde bulunmasıyla gerçekleşiyor. Verilen bu dilekçede, Türkiye’de çalışmakta olan Bulgaristan vatandaşının işten ayrılış tarihi ve nedeni de belirtilmesi gerekiyor.

Bulgar Vatandaşları İçin Türkiye Çalışma İzni Yasal Düzenlemeler

6735 sayılı Kanun; Türkiye’de çalışma izni başvurusunda bulunan veya çalışan; bir işveren yanında mesleki eğitim almak amacıyla başvuruda bulunan veya bu eğitim halen görmekte olan; bir iş yerinde staj yapmak için müracaatta bulunan veya staj yapan yabancı ülke vatandaşlarını veya Türkiye’de geçici süreyle hizmet verme amacıyla bulunan yabancıları çalıştıran/çalıştırmak amacıyla başvuruda bulunan gerçek ve tüzel kişileri kapsıyor.

Yabancıların Türkiye’deki işgücüyle ilgili politikaların oluşturulması ve uygulanması hakkındaki her durumu Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın 6735 sayılı Kanunu’na göre gerçekleştiriliyor. Bu kanunda, Bulgaristan vatandaşlarına ve tüm diğer ülke vatandaşlarına Türkiye’de verilecek çalışma izinlerinde izlenmesi gereken usul, esaslar ve uluslararası işgücü alanındaki hak ve yükümlülükleri belirlemektedir. İlgili diğer kanun ve yönetmeliklerle birlikte yabancıların Türkiye’de çalışması, Türk işverenlerin yabancı şahıs çalıştırma koşulları ve yerine getirilmesi gereken tüm şartlar da bu maddelerde belirtildiği gibi uygulanıyor.

Buna göre, 4817 sayılı Kanunun Uygulama Yönetmeliğinin 13'üncü maddesine göre işyerinde bir yabancı çalıştırmak isteyen işyerinde en az beş (5) Türkiye Cumhuriyeti vatandaşının çalışması zorunluluğu bulunuyor. Aynı sayı, Türkiye’ye doğrudan yatırım yapacak olan yabancı şirketler ilk yabancının çalışma iznini talep ederken de uygulaması gerekiyor. 2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanununun 18’nci maddesinde ise turizm alanında hizmet veren işletmelerde çalıştırılan yabancı personelin sayısı toplam çalışan sayısının yüzde 10'unu geçmemesi gerekiyor.

Öte yandan, T.C. Anayasası’nda yer alan 6458 sayılı kanununa göre yabancı ülke vatandaşlarına verilen çalışma izni aynı zamanda ikamet izni yerine de geçiyor. Bu yasaya göre, Bulgaristan vatandaşları dâhil, tüm ülke vatandaşları geçerli yabancı çalışma izni almaları şartıyla ayrıca oturum izni alması gerekmiyor.  

Türkiye’de çalışan Bulgaristan vatandaşlarının ilgili mercilerin mevzuat ve düzenlemelerine aykırı olarak çalışması veya çalışma izin talep dilekçesinde ortaya çıkan eksik, sahte veya yanlış bilgi ile belgelerin tespit edildiği durumlarda bakanlık verilen çalışma iznini iptal edebiliyor.

T.C. Anayasası’na göre çalışma izni alma veya uzatma taleplerinin ret edilmesi, çalışma izninin iptali veya çalışma izninin geçerliliğinin bitmesi halinde otuz (30) gün içerisinde itiraz edilebiliyor. İnternet üzerinden yapılabilen itirazlarda, ilgili dilekçe ve belgelerin de e-devlet sistemine yüklenmesi gerekiyor. Yapılan itirazın reddedilmesi durumlarında idari yargıya başvuru yapılabiliyor. Ayrıca Bulgaristan vatandaşları yeniden çalışma izni talebinde başvuru yapma hakkına sahipler.

Dikkat (!): Bu site resmi bir site değildir. Burada yer alan bilgilerin doğruluğunu Türkiye'de çalışma izni başvurularınızı yapmadan önce mutlaka teyit ediniz. Bulgaristan vize başvuları, çalışma izni ve vatandaşlık işlemleriyle ilgili güncel bilgileri, Bulgaristan Büyükelçiliğini, Bulgaristan Başkonsolosluğunu arayarak ya da Bulgaristan Dışişleri Bakanlığı'nın resmi sitesinden öğrenebilirsiniz.

Bulgaristan Vatandaşları İçin Özel Durumlarda Çalışma İzni Almak

• Türkiye Cumhuriyeti kanunlarına göre belirlenen bazı özel durumlar çalışma izni başvuru dilekçesinde farklı şekilde hareket edilmesini gerektiriyor. Bir Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı ile evli olan ve eşiyle Türkiye’de yaşayan Bulgaristan vatandaşları çalışma izni alması gerekse de ikamete ilişkin süre koşulu aranmıyor. Bu durumda olan yabancılar doğrudan ilgili bakanlığa başvurarak çalışma izni alabiliyor.
• Öte yandan evli kalınan süre üç (3) yılı doldurmadan evlilik sona ererse ve aile birliği kurmak amacıyla yapılmadığı tespit edilirse çalışma izni belgesi geçerliliğini kaybeder. Böyle durumlarda şahıs çalışmaya devam ettiği zaman değerlendirme kaçak çalışma ve çalıştırma kapsamında yapılıyor.
• Turistik vize ile Türkiye’ye giriş yapan Bulgaristan ve başka ülke vatandaşları, ülkede kalarak çalışmak istediklerinde başvuru yapma hakları bulunmuyor. Zira ülkeye gelişleri için verilen vize şekli bu durumu kapsamıyor. Yine de çalışma girişiminde bulunurlarsa, bu durumları fark edildiğinde yasadışı olarak değerlendiriliyor.